Yemen’de beş günlük ateşkes ilanı

Yemen’de, Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri tarafından 48 gün önce başlatılan hava saldırılarının ardından varılan ilk ateşkes uygulanmaya başladı. Ateşkese saatler kala Koalisyon güçlerinin saldırılarında 69 kişi öldü.

Yemen’de İran yanlısı Şii Ensarullah hareketi (Husiler) ve devrik cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih destekçileri dahil olmak üzere tüm tarafların üzerinde uzlaşıya vardığı beş günlük ateşkes, Yemen yerel saatine göre 23.00’ten itibaren geçerli oluyor.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil Cubeyr ateşkesin Husilerin uygulamaya bağlı kalmasıyla koşullu olduğunu belirtmiş, “Husiler ve yanlısı olan devrik Yemen lideri Ali Abdullah Salih’in güçlerinin, ateşkesi uygulamadığı takdirde ateşkes iptal olur ve operasyon devam eder’ demişti.

Ateşkese saatler kala büyük saldırı

Ateşkesin başlamasına saatler kala Suudi Arabistan’ın öncülüğünde oluşturulan Husi karşıtı koalisyona ait uçaklar, başkent Sana’da ağır silahlarla dolu bir depoyu bombaladı.

Sana’da görev yapan bir sağlık yetkilisine göre, saldırının ardından büyük bir patlama meydana geldi. Yetkili, en az 69 kişinin hayatını kaybettiğini, 250 kişinin de yaralandığını söyledi. Yetkili, ölen ve yaralanan kişilerin çoğunun sivil olduğunu da dile getirdi. Görgü tanıkları da, koalisyona ait uçakların Sana’nın doğusunda yer alan Nukum Dağı bölgesinde bulunan askeri üste ve yakınlarında birçok patlamanın meydana geldiğini aktardı.

Husilerin kontrolündeki Yemen Haber Ajansı (SABA) ise, koalisyona ait uçakların Nukum bölgesine düzenlediği hava saldırıları sonucunda çoğu çocuk ve kadının bulunduğu 90 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Ajans, uçakların hava saldırıları sırasında uluslararası yasaklanmış silahları kullandığını da öne sürdü.

Sana 21 Eylül 2014’te Husilerin kontrolüne girmişti. 19 Ocak 2015’de parlamentonun feshetmesiyle birlikte Husiler devletin kurumlarını, televizyon kanallarını ve haber ajanslarını ele geçirmişti.

Ülkede İran destekli Husilerin ilerleyişini durdurmak için Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri, 26 Mart’ta ”Kararlılık Fırtınası” adlı hava harekatı başlatmıştı. Yemen’de, Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi yönetiminin müdahale çağrısı üzerine başlatılan operasyonun, 21 Nisan’da sona erdiği açıklanmış ve Yemen halkı için artık ”Umuda Dönüş” operasyonunun başladığı bildirilmişti.

İran Deniz Kuvvetleri 8 Nisan’da, Aden Körfezi ve Babul Mendib Boğazı çevresine 34. filoya ait iki savaş gemisi gönderdiklerini duyurmuştu.

“İran gemisi yakın takipte”

ABD yönetimi, İran’ın Yemen’e gönderdiği ve donanmasının eşlik ettiği, insani yardım taşıdığı açıklanan gemiyi yakından takip ettiklerini duyurdu. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İran gemisinin Yemen’e gitmeden Cibuti’de Birleşmiş Milletler’e bağlı insani yardım merkezine geçmesi gerektiğini duyurdu.

Pentagon sözcüsü Steve Warren, “İran Şahid” isimli gemiyi yakından izliyoruz. İranlıların bu gemiye savaş gemileriyle eşlik etmeyi planladıkları yönündeki açıklamalarının farkındayız. İranlılar, bunun bir insani yardım gemisi olduğunu belirtti ve eğer söylenildiği gibiyse bunu Cibuti’de kurulan BM insani yardım dağıtım merkezi üzerinden iletmeleri çağırısını yapıyoruz. Bu yol, yardımın Yemen’de ihtiyacı olanlara hızlı ve etkili ulaşmasını sağlayacaktır” diye konuştu.

“İnsani yardım taşıdığı iddia edilen tek gemiye savaş gemilerinin eşlik etmesinin gereksiz olduğunu” dile getiren Warren, “Eğer İranlılar bölgede bir tür tehlikeli iş planlıyorsa onların ve bizim de bildiğimiz gibi bu (duruma) yardımcı değil” ifadesini kullandı.

Warren, İran’ın birkaç hafta önce de sadece yardım yüklü olmadığını düşündükleri konvoyu bölgeye gönderdiğini ve bunun da tansiyonu yükselttiğini hatırlattı.

ABD’nin Aden Körfezi’nde birkaç savaş gemisinin bulunduğunu anımsatan Warren, “Ne yapacağımızı, durumun şu andaki gibi ilerlemesine izin verip vermeyeceğimizi söylemeyeceğim. İranlıları doğru olanı yapmaya ve BM protokollerine göre davranmaya çağırıyoruz” dedi.

Warren, İranlılarla herhangi bir görüşmelerinin olmadığını kaydetti.

“Siyasi numara yapmak provokatif”

Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest da İran’ın göndermek istediği insani yardımları, BM tarafından halihazırda oluşturulan kanallar vasıtasıyla iletmesini beklediklerini söyledi.

Earnest, bunun da “yardımlarda siyasi tercih gözetildiği gibi bir iddiayı önleyeceğini” dile getirdi. Yardımların doğru yere gitmesini istediklerini ifade eden Earnest, “Bazı yerlerde öncelik tıbbi malzemeler, diğer bazı noktalarda ise yiyecek veya yakıt. Bu noktada da sahada BM’nin uzman yetkilileri var” şeklinde konuştu.

Earnest, BM Güvenlik Konseyi’nin Husilere yönelik silah ambargosunun uygulanmasına imkan sağlama noktasında da Cibuti’deki lojistik merkezi kullanmanın önemine işaret etti.

Sözcü Earnest, “İran, insani yardımlarla oyunlar oynamaya gücünün yetmeyeceğinin farkında. Diğerleri gibi İranlılar da biliyor ki BM sistemi dışına çıkarak bölgesel hasımlara meydan okuyan siyasi numara yapmak provokatif ve bugün devreye girmesi öngörülen BM öncülüğündeki ateşkesin çökmesi riskini getiriyor” dedi.

İran resmi haber ajansı IRNA, Yemen’e insani yardım taşıdığını belirttiği ‘İran Şahid’ adlı gemiye İran donanmasına ait 34. filonun eşlik edeceğini duyurmuştu.

Al Jazeera’ya bilgi veren İranlı kaynaklara göre, gemi 2100 tonluk yardım malzemesi, gıda ve ilaç malzemesinden oluşan yükün yanı sıra 60 yardım çalışanı ve 20 gazeteciyi barındırıyor.