Ziya Selçuk yeni eğitim modelini anlattı

Taha Akyol

t.akyol@gmail.com

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un bu göreve gelmesi hemen her kesimde memnuniyetle karşılandı. Zira ideolojik ve siyasi değil, eğitimci kimliğiyle tanınmış saygın bir akademisyendir. Fakat son açıklanan “Orta Öğretim Tasarımı”nda matematiğin seçimlik ders olarak görülmesi tepki çekti.

Sayın Bakan’la görüştüm, “Hayır matematik bütün sınıflarda ve 12’nci sınıfta da zorunlu derstir, ancak 12’nci sınıfta bütün dersler için öğretimin niteliği farklı” diye cevap verdi.

Yeni modelde benim en çok önemsediğim, “Bilgi Kuramı” (teorisi) derslerinin konulmasıdır. Duygu ve düşüncelerini “bilgi” zannetmenin yaygın olduğu toplumumuzda bu ders elbette önemli. Sayın Bakana “Bilgi Kuramı”nı da sordum.

‘EZBER’DEN ‘ÖĞRENME’YE

Bakan Selçuk şöyle diyor:

“Evvela yeni tasarımın özüne bakmak lazım. Bilgi ezberletmek yerine, bilgi ile hayat arasında bağlantılar geliştirerek bilginin özümsenmesini ve hayatta kullanılmasını amaçlıyoruz.”

Halen 16-17 derste öğrencilere bilgiler ezberletiliyor bu bilgilerin hayatla bağlantısı zayıf.

Ziya Selçuk devam ediyor:

“Üniversite hocaları çok defa öğrencileri üniversite öğrenimine hazırlıksız buluyor. Öğrenci hayata atıldığında da zihnindeki teorik bilgileri hayata uygulamada zorlanıyor. Biz bu iki sorunu çözmeyi amaçlıyoruz: Üniversite sınavına değil, üniversite seviyesinde öğrenime hazırlamak ve hayata hazırlamak…”

Ben buna ‘ezber’den ‘öğrenme’ye geçiş diyorum.

MATEMATİK DERSLERİ

Bu çerçevede matematik derslerinin yeri nedir?

“Evvela matematik derslerinin seçimlik hale geleceği izlenimi doğru değil. Fen ve edebiyat branşlarına göre 9, 10 ve 11’inci sınıflarda matematik standart zorunlu ders olarak devam edecek. 12’nci sınıfa gelindiğinde ise, matematik gündemden çıkmayacak. Aksine, 12’nci sınıfta ister matematik ister diğer dersler olsun, öğrencinin edinmiş olduğu bilgiler artık disiplinlerarası düzeyde nasıl uygulanır bu öğrenilecek. 12’nci sınıfta bir temadan, bir konudan yola çıkarak, matematik dahil, bilgileri disiplinlerarası düzeyde uygulamayı öğrenecek…”

Ne gibi, tema veya konular?

“Mesela 12’nci sınıfta göç, küreselleşme, akıllı şehirler, yapay zeka gibi konulardaki gelişmeler yahut ekonomik konular işlenecek; bunlara disiplinlerarası gözle bakılacak; matematik, sosyoloji, diğer bilgilerle tabii.”

İstatistik, finansal matematik bilgileri gerekecek.

Bakan Selçuk, bizde “bilgilerin parça parça öğretildiğini”, 12’nci sınıfta bilgiler arası sistem bütünlüğünün öğrenileceğini vurguladı.

Basitçe söylersek, “türev alma” ezberletilmeyecek, nasıl ve neye yaradığı gösterilerek öğretilecek.

DÜNYADA NASIL?

Sayın Ziya Selçuk, Çin’de liselerde okutulan “Yapay Zeka Ders Kitabı”nı getirtmiş, “tamamen disiplinlerarası bir bakışla yazılmış” diyor.

Yeni bir çağ açmakta olan yapay zeka çalışmaları ve bu tür çalışmalarda “bilgi”nin rolü hakkında çocuklarda bir bilinç yaratmak için…

Avustralya, Uzak Doğu ülkeleri, Finlandiya eğitimde en başarılı ülkeler. Sayın Selçuk hepsinde “ana dil”in bütün kademelerde büyük özenle okutulduğunu, diğer derslerin sayıca az ve disiplinlerarası öğretildiğini anlattı.

Dili çok iyi bilmeden bilgi, hele de bilim olmuyor tabii.

İşte PISA sınavlarında hem fen ve matematikte hem de Türkçe’de başarısız kalıyoruz.

Bakan Selçuk öğretmen eğitiminin öncelikli olduğunu vurguladı, Eğitim Fakültelerinden başlayarak yeni tasarımın geliştirileceğini, bunun da “tabii zaman alacağını” söyledi.

Elbette zaman alır, sihirli çözüm yok.

Bakan şunu da söyledi:

“Din kültürü ve ahlak dersleri her kademede zorunlu çünkü anayasada böyle.”

BİLGİ KURAMI

Sayın Selçuk’un sözleri şöyle:

“Bilgi Kuramı; nasıl düşündüğümüzden ziyade nasıl bildiğimizi, bilgilerimizin doğruluğunu sorgulamamızı, fikirlerimizin kanıtını göstermemizi sağlayacak yöntemleri bize öğretir.

Geleneksel öğretimde asıl olan ‘ne biliyoruz?’ sorusudur. Bilgi kuramında ise ‘nasıl biliyoruz?’ sorusu esastır. Böylece kuramla kanıt, muhakemeyle hakikat arasındaki ilişkileri öğrencilerin sorgulaması sağlanır.”

Prof. Selçuk’un bu sözleri bütün zihniyet sorunlarımızı ve gelişmiş ülke olmanın zihinsel anahtarını anlatıyor.

Önümüzdeki günlerde bu “bilgi kuramı” meselesini defalarca yazacağım.

Sayın Selçuk’un projesi amaç ve prensipleriyle doğrudur. Elbette uzmanlık düzeyindeki tartışmalarla ve uygulamadaki tecrübelerle düzeltmeler yapılacaktır.

Uzun vadeli bu gerçek eğitim reformuna siyasetler müdahale etmemeli, tamamen bilimsel bilgilerle ve partiler üstü bir düzeyde yürüyebilmelidir. Türkiye’nin asıl beka meselesi eğitimdir çünkü.

(KARAR)