Mısır’da anayasa değişikliği

Ahmet Varol

a.varol@gmail.com

Mısır’da öncelikli amacı Sisi’nin saltanatını uzatmak olan anayasa değişikliği teklifi parlamentoda kabul edildikten sonra güya halkın onayına sunuldu. Bu amaçla 20 Nisan Cumartesi’den itibaren halktan bu değişikliği onaylayıp onaylamadığına dair oy vermesi için dört gün süren bir referandum gerçekleştirildi.

Diktatör Sisi’nin saltanatı altında gerçekleştirilecek referandumda halkın iradesinin ortaya çıkması mümkün olmadığı için bu referandumun da sonucu önceden belliydi. Çünkü gözetim, sayım ve takip işlemlerini Sisi’nin adamları yapacaktı. Muhaliflerin müdahale imkânı yoktu.

Muhalif partilerin bazıları vatandaşlardan sandık başına gitmelerini ve red oyu vermelerini istediler. Ancak bu isteğin hiçbir karşılığı olmayacaktı. Çünkü Sisi cuntası açısından önemli olan vatandaşın sandık başına gitmesi ve oy kullanmasıydı. Oylar gizli odalarda sayılacağı için sonucu Sisi’nin adamları belirleyecekti. O yüzden Sisi cuntası açısından önemli olan oy kullanma oranının yüksek olmasıydı. Çünkü oy kullanma oranının düşük olması oy kullanmayanların onu protesto etmeleri ve yapacağı referanduma güvenmemeleri anlamına geliyordu. O yüzden oy kullanma oranının yüksek olması için Sisi cuntası oy kullanmaya gelenlere erzak dağıttı. Bazı yerlerde oy kullanmaya gelenlere erzak dağıtılmasının görüntüleri medyaya yansıdı. Cunta yönetimi bundan önceki oylamalarda oy kullanmayanlar için para cezası koymuştu. Ama bu cezaların etkili olmadığını ve oy kullanma oranının yine düşük olduğunu görünce bu kez farklı bir yönteme başvurdu ve fakir Mısırlılara oy kullanmaları karşılığında erzak dağıtma yöntemi denedi.

Yapılan açıklamalara göre oy kullanma oranı yüzde 44.43 oldu. Oy kullananların da yüzde 89’a yakın bir kısmının anayasa değişikliğine kabul oyu verdiği iddia edildi. Tabii bu sayılara kimse inanmıyor. Gerçek oy kullanım oranının verilen rakamın altında olduğu tahmin ediliyor. Ama bazı teşviklerin ve dediğimiz gibi birtakım maddi karşılıkların bu kez oy kullanma oranını artırmış olması mümkün görünüyor. Kabul oranı ise hiç kimse için inandırıcı değil. Çünkü kesinlikle referandumda ve verilen oyların sayılmasında dürüst davranılmadı. Sonuçları verilen oylar değil Sisi’nin seçim kurulları belirledi.

Bazı yerlerde oy kullananların kabul veya red hanesine işaret koymak yerine Sisi cuntasına mesaj niteliğinde yazılar yazdıkları tespit edilmişti. Bu yazıların yazıldığı kartların internette yayınlanması üzerine basın mensuplarının bile oy sayım işlemini takip etmelerine izin verilmedi.

Devrimin Yarını Partisi’nin lideri Eymen Nur, El-Cezire’ye yaptığı açıklamada verilen sonuçların kesinlikle halkın tercihini yansıtmadığını, oy sayımlarının kapalı odalarda yapıldığını ve kimsenin sandıklardan çıkan oylarda yapılan tercihlere muttali olma imkânı bulamadığını dile getirdi.

Dediğimiz gibi anayasa değişikliğinin birinci ve öncelikli amacı diktatör Sisi’nin saltanat süresini uzatmaktır. Bunun için yeni düzenlemeye göre cumhurbaşkanı dört yıllık değil altı yıllık dönemler için seçilecek. Ayrıca bir kişi iki kere cumhurbaşkanlığına seçilebilecek. Bunun yanı sıra Sisi’nin 2014’te seçilmesi geçiş dönemi olarak sayılacak ve iki kere seçilme hakkından birinin kullanılması olarak değerlendirilmeyecek. Bu da saltanatının 2030’a kadar uzatılması anlamına geliyor. Çünkü 2018’de seçilmesiyle başlayan dönem 2024’e kadar uzatılacak, sonra ikinci dönem için seçilme hakkı olacak ve bu da 2030’a kadar sürecek.

Anayasa değişikliği başta ordunun yetkilerinin genişletilmesi ve yargının bağımsızlık alanının daraltılmasıyla ilgili maddeler olmak üzere başka maddeler de içeriyor.

(YENİ AKİT)