Gönül meselesi

Yusuf Ziya Cömert

y.comert@gmail.com

Gönül’ kelimesi Türkçe’nin kuvvetli, çok çağrışımlı, kullanım alanı çok geniş kelimelerinden biridir.

Lügatlarda tatminkar bir tarifini bulamazsınız ‘gönül’ün.

İçimizde bir şeydir o. Bizim fiziki varlığımızdan çok daha derin ve çok daha ihatalı bir şey.

Var olduğundan eminiz.

Fakat tarif edemiyoruz.

Bir ara Türkçe’nin en usta, dile en vakıf ediplerinden Refik Halit Karay’ın ‘gönül’ kelimesiyle yapılan terkipleri, deyimleri, bunlar arasındaki çok ince anlam değişmelerini anlattığı bir makalesini okumuştum.

Şimdi kitap elimin altında olsa da bir kaç cümlesini iktibas etsem.

Yok. Sabah evde aradım bulamadım.

‘Gönül almak’ mesela. Ne kadar güzel bir deyim. Telaffuzu bile insana iyi geliyor.

‘Gönül vermek’ onun zıddı değil. Ama şüphesiz güzel bir hali güzelce ifade ediyor.

‘Gönül yapmak’ da güzel.

‘Gönlü akmak’ yani bir şeye kalben meyletmek.

‘Gönülsüz.’

‘İsteksiz’den daha derin ve dramatik bir insan hali.

‘Gönüllü.’

Bir şeye meyli olan.

Bazıları ‘bedava çalışmaya hazır olan’ anlamına kullanıyor ve kelime yavaş yavaş ‘bazıları’nın istediği tarafa doğru kayıyor.

‘Gönlü zengin.’

Herhalde zenginliğin en ‘insani’ olanı.

‘Gönül koymak.’

‘İçerlemek’ anlamına kullanılıyor ama tam olarak aynı şey değil. Biraz daha içli.

‘Gönül bırakmak’ da ona yakın.

‘Gönül kırmak.’

Hele hele ‘gönül yıkmak.’

***

Bizim oraların türkülerinde bile var. Rahmetli Koryenalı Hüseyin Köse söylerdi.

“Çıkamaduğun daği çıkı(p) seyran eyleme

Yapamaduğun gönli yıkı(p) viran eyleme”

Yunus Emre daha güzelini söylemiş.

“Bir gönülü yıktın ise, bu kıldığın namaz değil

Yetmiş iki millet dahi, elin yüzün yumaz değil.”

‘Gönül işi.’

Bir anlamı, sevdalıkla ilgili. Öteki anlamı da içinde menfaat olmayan iş.

AK Parti bu sonuncusunu seçimde slogan olarak kullanıyor.

‘Belediye işi, gönül işi.’

Bu cümlenin gerçeği yansıttığına da rastladım yansıtmadığına da… İkisinin de örnekleri var. Ama ben şu anda işin orasında değilim.

Dikkatleri ‘gönül’ kelimesiyle, insanların oy kullanma, seçime katılma eğilimleri arasındaki irtibata çekmek istiyorum.

Bir çok kimse, yazar, çizer, yorumcu, siyasetçi, özellikle AK Parti seçmeninin seçime yeterince motive olup olmadığını konuşuyor.

En azından bu seçmenlerden bir kısmının…

Ne boyuttadır bilemem. Ben de rastlıyorum. Benim rastladıklarım Türkiye geneline teşmil edilebilir mi? Emin değilim.

***

Motivasyon eksikliğinin seçim sonuçlarına etki edeceğini de söylüyorlar.

Ama motivasyon eksikliğinin muhtemel sebeplerine pek değinmiyorlar.

‘Gönül’ kelimesinden türemiş bazı deyimlerin bu konuda biraz açıklayıcı olabileceğini düşünüyorum.

Bu insanlardan bazılarının ‘gönlü kırılmış’ olabilir mi?

Çok hoyrat, çok nobran bir piyasa var.

Troller, trolümsüler, bazı siyasetçiler, lafın nereye gideceğini fazla düşünmeden sağa sola yenilir yutulur olmayan suçlamalar yöneltiyor.

İnsanlar kesiliyor, biçiliyor, itiliyor…

Bu tavırlar bazı insanların ‘gönlünü yıkmış’ olabilir mi?

Veya, şu seçim sath-ı mailinde, yıllardır AK Partiye oy vermekte olan Kürt seçmenin ‘gönlünü almaya,’ ‘gönlünü yapmaya’ yönelik bir çaba var mı?

Belki de gerek yoktur bu çabaya. Ama, gerek olup olmadığı hiç olmazsa tartışılmış mıdır?

Geçenlerde Ankara’da bir eylemci kadının (fikri, zikri, eylemi, menşei ne olursa olsun) maruz kaldığı muamele hakkında sadra şifa bir açıklama yapılması bir yana, muameleyi mazur gösterecek sözler söylenmesine ‘gönül bırakanlar’ olmuş mudur?

Böyle şeylerin önemli olup olmadığına dair bir tartışmaya rastlamadım.

Bu arada, Cumhur İttifakı’nın İstanbul adayı Binali Yıldırım’ın seçime ağırlığını koyacağına dair birkaç cümle sarf etmiştim.

Tahmin ettiğim gibi olmadı.

Sanki biraz ‘gönülsüz.’

Tecrübeli siyasetçi, bir bildiği vardır mutlaka…

(KARAR)