Bir Neyzen Tevfik hatırası

Yusuf Ziya Cömert

y.comert@gmail.com

Neyzen Tevfik deyince bir dururum. Ne kaldırıp atabilirim, ne sımsıkı tutabilirim.

Düşünüyorum, gerçek bir adam Neyzen Tevfik.

İyi söylediği zaman da, kötü söylediği zaman da gerçek.

Dobra. Başkalarının hakkında ne düşündüğünü umursamıyor.

‘Rind’ kelimesi onun tarz-ı hayatıyla tıpatıp uyuyor. Öyle ki rindlerin şiirini yazan Yahya Kemal dahi rindlikte eline su dökemez.

Fakat biz, dindarlığı orta halli olan bir ailede yetiştik. İçinde dini konularda dahi fikir özgürlüğü olan zihni eni konu açık bir ailede.

Ailemizden kopup kendi başımıza yürümeye çalıştığımız çağımızda da uçup gitmedik. ‘Orta hal’imizi sürdürmeyi çalıştık.

Neyzen Tevfik, bizim alıştığımız hudutların sık sık dışına taşıyordu.

Aldığımız terbiye, Neyzen’i itirazsız kabule mani oluyordu.

Fakat, dobralığı, kimi rubailerinde, kimi mısralarında taşı gediğine koyuşu kendini açığa vurmakta zorlanan bir muhabbete de kapı açıyordu.

“Kime sordumsa seni doğru cevap vermediler

Kimi alçak kimi hırsız kimi deyyus dediler

Künyeni almak için partiye ettim telefon

Bizdeki kayda göre şimdi o mebus dediler”

Ne kadar gerçek değil mi?

Kim bilir kime söyledi bu şiiri Neyzen.

Belki de tarife uyan herkese söyledi.

Fakat, Neyzen’in şu orta halli mısralarını bile kullandığı kelimelerin sıkleti sebebiyle iktibas etmekte zorlandım.

Şu dörtlükte de durum aşağı yukarı aynı.

“Asrın yeni bir umdesi var, hak kapanındır.
Söz haykıranın, mantık ise şarlatanındır.
Geçmez ele bir pâye, kavuk sallamayınca,
Kürsî-i liyakat pezevenk, puşt olanındır!”

Kelimeler galiz, fakat hicvettiği olguya nasıl itiraz edeceksiniz? Doğru söylüyor adam.

Tabii ki beni idareli konuşmaya sevk eden, onun bilhassa dini konulardaki pervasız sözleri.

Burada onları tekrar dahi edemem.

Ben böyle Neyzen Tevfik’e mesafeli dururken, Hasan Abi (Aycın) onunla ilgili bir hatıra nakletti.

Mümin Vatansever’le birlikte Bandırma’daki Ali (Öztaylan) Efendi’yi ziyaret etmişler.

Ali Efendi ile karşılaşmak bana nasip olmadı.

Ama hakkında anlatılanlar sebebiyle onun müstesna, etrafta gördüklerimizden çok farklı, çok seçkin, hal ehli bir zat olduğuna dair bir kanaatim var.

Böyle kanaat izhar etmemin bile bir çeşit hadsizlik olduğunu düşünürüm, fakat şurada sanki zaruret var.

Hayatta onunla karşılaşıp ondan bir nasihat almak ve o nasihati tutmak güzel olurdu.

İşte o, merhum Ali Efendi vaktiyle Mısır’a, Mehmet Akif Ersoy’u ziyarete gitmiş.

Akif, Ali Efendi’yle Neyzen’e selam göndermiş.

Dün, Mustafa Özdamar’ın ‘Şevket Baba’sını mütalaa ederken Hasan Aycın’ın anlattığı hatırayı kitapta yazılı olarak gördüm. Hatıra Ali Efendi’den naklen anlatıldığı için bence vesika değeri taşıyor.

Şöyle diyor Ali Efendi:

“Neyzen Tevfik bizim arkadaşımızdı. Allah mekanını cennet eyleye. “Ben hayatta bir defa içtim. Diğerleri mahmurluğu bozmak için” derdi. Bir gün Bakırköy’de hastanedeydi. Ziyarete gittim. Akşam nöbeti gelmiş, üzüldüm ben de. “Hal-i perişanımı görüyorsun, beni nereden tanıyorsunuz? Mevlevi misiniz? Beni neden seviyorsunuz?” dedi.”

“Bendeniz, “Mehmet Akif’i çok seviyorum. O kimi seviyorsa hepsi benim dostumdur” dedim.”

“Akifim!” dedi. “Allah!” dedi. Yere bir vurdu kendisini. Allah dedi ama nasıl dedi. Cezbe halinde kalktı “Akifim!” dedi. Evladım ben eli öpülecek insan değilim, ben mel’unum, mendeburum, bana itibar etmeyin dedi.”

İbrahim Güler’in anlattığına göre, Neyzen Tevfik vefat etmeden, cenazesini Ali Efendi’nin gasletmesini, namazını Ali Efendi’nin kıldırmasını vasiyet etmiş.

Bu hatıralar, bende, bazı galiz ifadeleri Neyzen’in lehine yorumlamak için sebep teşkil ediyor.

Artık, yorumlayabildiğim kadar…

Dostu azdır Neyzen’in, onlar da pek sesini çıkarmaz.

İz bırakan bir şair Neyzen Tevfik.

Memleketin sanatında, irfanında kendine has bir yeri var.

Bir yığın insan unutulur, kaynar gider, esamisi okunmaz.

Neyzen, bin yıl sonra da hatırlanır.

Hele hicivde üstüne yoktur.

Ben, biraz izah etmeye çalıştığım sebeplerle burada iktibas edemediysem de, onun pervasızlığını, onun rindliğini okuyarak görmelerini isterim.

(KARAR)