S-400 F-35’i tanırsa…

Yusuf Ziya Cömert

y.comert@gmail.com

ABD, Türkiye S-400’leri satın aldı diye ambargo uygular mı?

Görünüşe bakılırsa Trump Türkiye’nin pozisyonunu çok iyi anladı. Anlamakla kalmadı, anlattı.

Obama zamanında biz adamlara Patriot vermedik, onlar da ne yapsınlar, gidip S-400 aldılar, biz haksızız dedi.

Biz haklıyız, Trump da haklılığımızı teslim ediyor.

Şu halde, bize kimsenin yan bakmaması lazım.

Öyle değil.

Haklı olduğumuz pek çok durumda bize yan bakabilirler. Bakıyorlar zaten.

Siyaset, haklı olduğun durumlarda maruz kalabileceğimiz haksızlıkları yönetmeyi de içeriyor.

Yani?

Haklıyız ama bu işten zarar görebiliriz.

Çünkü maalesef, genellikle haklı olanlar değil güçlü olanlar kazanıyor.

Ama Trump haklılığımızı teslim etti. Demek ki yaptırım ihtimali ortadan kalktı.

Kalksa iyi olurdu.

Bir görüşe göre CAATSA yaptırımları otomatik olarak devreye giriyor.

Trump güzel konuşuyor ama istese de istemese de Türkiye’ye yaptırım uygulanacak.

Kongreden yaptırım kararı çıkarsa Trump gereğini yapmaya mecbur.

Piyasada böyle bir izlenim var.

Bende oluşan izlenimse şu:

Bir siyasi irade yoksa yaptırımlar otomatik olarak devreye giremez. Trump ve ABD yönetimi yaptırımları sürüncemede bırakabilir, erteleyebilir.

Şöyle düşünülebilir: ABD kabile devleti değil. Orada demokrasi var, kurallar geçerlidir. Başkan, kuralların işleyişine müdahil olamaz.

Halbuki hayat, siyasi şartların gerektirdiği durumlarda bütün devletlerin bir miktar kabile devleti olma kapasitesine sahip olduğunu hepimize öğretti.

Böyle bakınca, ABD bize yaptırım uygulamaz mı demiş oluyorum?

Hayır.

ABD bize yaptırım uygulayabilir.

Ama uygulamayabilir de…

Demiş oluyorum.

Eğer yaptırım uygularsa, ekonomide ilave sıkıntılar baş gösterebilir.

Ekonomideki ilave sıkıntılar siyasi şartlara da yansır.

O ekonomik ve siyasi şartlar, Türkiye’deki hiç kimseyi, hiçbir kesimi, şimdikinden daha iyi bir duruma getirmez.

Atlatır mıyız?

Hiçbir şey baki değil. Atlatırız.

Ama atlatırken çok yoruluruz.

***

Derken, Pentagon’dan Türkiye’nin F-35 programına katılımını askıya alma kararı geldi.

Trump, Türkiye’ye haksızlık yapıldığını teyit etti. Ancak, Pentagon’un kararını da teyit etti. “Türkiye’ye F-35 satamayız” dedi.

Beyaz Saray’ın açıklamasındaki şu cümle dikkat çekici. “F-35’ler Rusya’nın istihbarat toplama programıyla bir arada olamaz.”

Şu halde, ABD, S-400’leri “Rusya’nın istihbarat toplama programı” olarak görüyor.

Daha önce değinmiştim.

Bu silahların hepsi, F-35’ler, S-400’ler, diğerleri, özellikle son 5-10 yıl içinde geliştirilenler ya da modifiye edilenler, akıllı silahlar.

Biz S-400’leri alınca nasıl bir sakınca doğacağını merak ettim.

Savunma Bakan Yardımcısı Katie Wheelbarger’ın şu cümlelerine rastladım.

“S-400 bir bilgisayar. F-35 de bir bilgisayar. Kendi bilgisayarınızı rakibinizin bilgisayarına bağlamazsınız.”

Türkiye’nin F-35’leri aldığında, envanterindeki tüm uçakları, bu arada F-35’leri S-400 bilgisayarlarına ‘dost’ olarak tanıtması gerekiyormuş.

Tanıyınca ne olur?

Nato’nun ortak sistemindeki veriler, Rusya için erişilebilir hale gelir.

Benim teknik bilgim bunu doğrulamaya yetmez.

Nato Genel Sekreteri Stoltenberg “Türkiye bir müttefik olarak S-400’lerden çok fazlasıdır” dedi ve ilave etti:

“Nasıl bir savunma sistemi alacağına her ülke kendisi karar verir. Türkiye’nin aldığı S-400 sistemleri Nato’nun hava savunma sistemine entegre olmayacak. Çünkü bunlar bir arada çalışabilir sistemler değil.”

Şu halde, Nato’nun kategorik bir itirazı yok.

İki sistem entegre olmayacaksa sakınca da doğmaması lazım.

Türkiye, Pentagon’un görüşünü çürüten tatminkar bir açıklama yaptı mı?

Belki yapmıştır, biz görmemişizdir.

Ama şunu gördük:

Trump’ın bizi haklı görmesi yeterli olmayabilir.

Kritik bir noktadayız. Gözümüzü dört açmamız lazım.

(KARAR)