logo

12 Ocak 2019

Nenelerden oluşan ‘gece ordusu’


Leyla İpekçi
l.ipekci@gmail.com

Geçen gün bu yakıştırmayı ilk kez duydum; gece boyunca ya da seherde uyanık kalıp dua eden, zikir çeken nenelerimiz, ninelerimiz için söyleniyordu; gece ordusu. Ne kadar dolu bir tanım, dedim, tıpkı Anadolu gibi bu kadınların gece hali. Muhabbetle, gayretle, şevkle, hasretle dolu.

Herkesi uyuttuktan sonra gün boyu yorgunlukları yetmezmiş gibi gece ameli başlıyor. Bizler mışıltılarla, mırıltılarla, hışırtılarla rüyadan rüyaya geçerken onlar yastıkla yorganın hep uyanık olan yüzünde ailenin, memleketin milletin, vatanın rüyasını görüyorlar. Devlet analar!

Küçüklüğümde İstanbul şehir hayatında memleketini çok seven kadınlar vardı ama onların fiili dua niyetine geçen eylemlerini ancak vatandaş düzeyinde bazı haksızlıklara karşı çıkma yürekliliği gösterdiklerinde fark ederdim.

Mesela 70’li yıllarda henüz küresel kapitalist sistem yokken, yerli malı kullanma konusunda çok hassas bir öğretmenim vardı, tek başına oturuyordu, kimin neye ihtiyacı varsa elindekini veriyordu ve öğrencilerin vicdanına hitap edebilmesi için sadece davranışlarıyla hayatı yetiyordu.

Lakin genelde bu tarz kişiler kendilerini gösterecek bir sendikal örgüt lideri, bir kurumsal müdire, bir dernek faaliyeti sorumlusu değillerdi, hele vatsap grubu yöneticisi hiç değillerdi tabii. İyilik, mertlik, cesaret, diğergamlık, merhamet üzeri örtülü olarak yaşanan insani durumlardı. Teşhire açık bir hayatımız yoktu.

Kadınların bir de üstelik çalışma hayatından uzakta oluşu, onları daha da görünmez kıldığından ev içlerinde, iç dünyalarda hangi yükleri nasıl kaldırdıklarının pek farkına varılmazdı. 70 yaş üstü neneler bugün anlatır; onların suyla ilişkilerini mesela bugünün kapitalist annelerinin anlayabilmesi mümkün değil.

Suyu kuyudan çekip kilometrelerce taşımak yerine musluktan sıcak sıcak kullanan bizlerin bir vakitler nenelerimizin suyu kazanlarda kaynatıp nasıl temizlik yaptıklarını hiç tahayyül edemeyişimiz gibi. Tabii kimyasal leke çıkarıcılarla, hazır bebek petleriyle, soft emilimli emziklerle çocuk büyütmemiş nenelerin sadece çamaşır yıkamak için bile ne çok emek sarf ettiğini bugünün neo annelerinin tahayyül etmesi çok zor.

Tarlada bütün gün çalıştıktan sonra evde salça yapan, ekmek yapan, tandır yapan, kadınların hiç yorulmadan, şikâyet etmeden, çocuk büyütürken razı oldukları hayatın temelinde ne vardı? Ne müthiş, ne kadar sözsüz, analizsiz sentezsiz, fikirsiz, yorumsuz bir sır. Rıza ve sabır üzere olmanın, bireysel hak ve özgürlüklerin çok ötesinde bir hürriyeti temsil ettiğine bugün kaç kadını ikna edebilirsiniz ki?

Almaktan ziyade vermeyi öğrenen kadınlar bugünün aldıkça tatminsizleşen kadınlarına nazaran çok daha ‘Sen benden razı, ben senden razı’ kıvamında aslına dönmekte olduklarını söyleyebilen kaç psikolog çıkar bugün, ‘ben haklıyım sen haksızsın’ davasına kilitlenmemiş?

Bitmedi, o yorgunlukla ihtiyarından gencine onlarca kişiye yatak döşek hazırlayan, çocuklarını uyutan, kocasını idare eden ve herkes uyuduktan sonra da eline tesbihini alıp ‘la ilahe illallah’ çekmeye oturan kadınların bugünün entelektüel kadınlarından daha sağlam bir pratikten geldiğine kaç kişiyi ikna edebilirsiniz?

***

Nenelerimizin hepimizin en ağır yükünü tek başlarına kaldırdıklarını, şu kapitalist küresel hayatımızdaki konfor dolu halimize bakıp daha iyi anlıyorum. Onların maddi zorluklarının yanı sıra en büyük kudretleri ümmi oluşlarıydı. Evet Anadolu maneviyatının temel taşı olan kadınların en büyük gücü dua ve niyazlarından kaynaklanıyordu. Elan da böyle.

Geceler ta gün ağarana kadar devam eden namaz, niyaz, dua, zikir faaliyetiyle neneler sevmeyi öğreniyordu. Öğretiyordu. Memleketleri için dua ettikçe mesela kocalarının veya evlatlarının gazaya gidip şehit olmalarını kabulleniyorlardı. Mert, cesur, metanetli, sapasağlam duruyorlardı felaketler karşısında.

Başkaları için dua ettikçe affedemediklerini bağışlıyor, hakkına girdikleriyle helalleşiyorlardı. Sevemediklerini sevmeyi öğreniyorlardı. Kocasına karşı çıksa da esasta onu alttan almayı becerdikçe, ailenin, vatanın, milletin nefret edilecek değil sevilecek bir mevhum olduğunu hissettiğini söylüyordu bana bu nenelerden biri. Kızdığı haksızlıklara olan tepkisini nefretle değil, severek ortaya koyduğunda çok daha kolayca değiştirebildiğini fark etmişti.

Neneler zikrettikçe, “sensin Yarabbi” dedikçe celalin de cemalin de adresinin bir olduğunu, atan el ile tutan elin aynı olduğunu nefislerinde idrak ediyor, ikrar ediyorlardı. Kaderlerinin bir mahkûmiyet değil, bir tür seçim olduğunu ta derinden tasdik ediyorlardı.

Bugünden bakınca cahil, itaatkâr, sağlıksız, bilim dışı olarak mahkûm edilen bu kadınların bildiği sözsüz gerçek, mayalarındaki sır onları kul köle yapmak yerine bir başka dilde hür kılıyordu. Stresten bunalımdan depresyondan koruyor, yakîn bilgisinde capcanlı tutuyordu. Anneannemin akşamları koltuğunda ağzında sigarasıyla uyuyakalan dedeme olan tahammülünü bugün sofrada yemek yerken kocasının zeytin çekirdeğini çıkarma biçimine bile tahammül gösteremediği için kavgaya tutuşan genç anneye anlatabilecek bir dil yok elbette. Zaten bugünün şartlarında kimse de sus dayan diyerek bunu savunmuyor, geçmiş bir daha gelmeyecek.

Lakin nenelerin yazıya geçmeyen, söze dökülmeyen bu ümmi bilgisi bugünün gönül dilinde muhakkak ki diri duruyor. Bu nefesten çekmenin sosyolojik, psikolojik altyapısı farklı da olsa engeli yok.

Geceler şimdi uzun. Hepimiz kendi iç dünyamızın yalnız gezginleriyiz. Kişinin nefsiyle muhasebesi elektronik dijital ortamda mümkün değil. Kendinizle kalmaya, içinizdeki neneyi işitmeye, dünyadan ihtiyar o saf, o sabit halinizle buluşmaya, neye teslim olduğunuzu bilmeye ne dersiniz?

(YENİ ŞAFAK)

Etiketler: » » » » »
Share
379 Kez Görüntülendi.

Yorum yapabilmek için Giriş yapın.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI

  • İNZAL EDİLMİŞ ADIMIZI, ÜRETİLMİŞ “İSLÂMCI” KAVRAMI İLE DEĞİŞTİRMEK SAPMALARA KAYNAKLIK ETMİŞTİR

    02 Mart 2020 YAZARLAR

    Her din ya da ideoloji, kendini özgün taşıyıcı kavramlarıyla ifade eder, tanımlar ve mesajını insanlara ulaştırır. Temel tanımlayıcı kavramlar, nötr değildirler; zihnine girdikleri, kendilerini benimseyerek kullanan insanları, kendi arka planındaki din, düşünce, felsefe ve ideoloji istikametinde dönüştürürler. Bunlar, o din ya da ideolojinin, taşıyıcı, inşa edici ve dönüştürücü etkiye sahip olan inanç eksenli kavramlarıdır. Bir de taşıyıcı olmayan, yani dinî ve ideolojik boyutu belirleyici olmayan kavramlar vardır ki onları, her din ya da ideol...
  • ‘Savaş ve Siyaset’, Aynı Hedef İçin, Farklı Silâhlarla Yapılan Eylemler Manzumesidir Kaynak: ‘Savaş ve Siyaset’, Aynı Hedef İçin, Farklı Silâhlarla Yapılan Eylemler Manzumesidir – SELAHADDİN E. ÇAKIRGİL

    02 Mart 2020 YAZARLAR

    Bu Pazar günü, birkaç noktaya değinelim: 1- Anamuhalefet’in lideri ve sözcülerinin, ‘Bizim askerimizin tırnağının ucundan kesip attığı bir parça bile bütün Suriye’den daha değerlidir.’ şeklindeki sözü çok matah bir şeymiş gibi geçen hafta boyunca sık sık dile getirmeleri sorgulanması ve utanılması gereken bir yaklaşımdır. KK ve adamları, yürekleri elveriyorsa, aynı sözü, Suriye için değil de, o ülkeye yarım asırdır zorla tahakküm ve zulmeden Baas Partisi, Esed Hanedanı ve Beşşâr Esed’in şahsı için söylesinler. Ama, dilleri varmaz ona bir olu...
  • Süleymani’nin öldürülmesine niye sevineyim?

    04 Ocak 2020 YAZARLAR

    İran’ın önemli generallerinden birisi, ABD füzeleri ile öldürüldü. Sevinmemiz gerektiğini söylüyor bazılarımız.. Gerekçeler önümüze koyuyorlar.. “Ortadoğu’da sürekli Şia mezhebinin yayılması için, haksız girişimlerde bulunup, örgütlenmeler yaptı.. Suriye’de binlerce Müslümanın ölümüne sebep oldu.. Yemen’den sorumlu.. Irak’tan sorumlu.. Kadınların ırzına geçilmesinden sorumlu.. Bebeklerin ölümünden sorumlu.. Esad’ın kimyasal silah kullanmasından sorumlu..” Devam ediyor, tutulan liste.. Devam ediyor, gerekçeler.. Ben ise şöyle bakıyor...
  • Tapu idaresi tepkide niye gecikti?

    03 Ocak 2020 YAZARLAR

    Haber yankı uyandırmış, konu nazik, konu netameli, ucu 'çılgın proje' hassasiyetlerine dokunuyor, kamuoyu zaten teyakkuzda, duyarlılık tavana vurmuş, üstüne belediyelerin tapu bilgilerini online sorgulama yetkisinin kaldırıldığı söyleniyor, Kanal İstanbul hattındaki arazileri toplayanların izi sürülemeyecek deniyor, yer yerinden oynuyor... Ne beklersiniz; tepkilerin hedefindeki Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün zaman kaybetmeden, sabah ilk iş duruma açıklık getirmesini. Peki onlar ne yapıyor? Haberi alan alıp satan sattıktan sonra, a...