logo

03 Ağustos 2019

Çıfıt çarşısı


Mustafa Öztürk
m.ozturk@gmail.com

Bu yazıyı ister “mahalle içi” öz eleştiri olarak kabul edin, ister “aile içi” problemlerimizi el âleme ifşa babında değerlendirin veyahut her ne şekilde mütalaa ederseniz edin, ama birazdan ikrah duygusuyla yazacağım hususların dinî alanda dışa vuran diz boyu rezilliklerimizden başka bir şey olmadığını da bilin. Biz henüz buluğ çağlarında iken dinin insanı kemale erdirecek ve aynı zamanda samimi dindarlara iki cihan saadeti bahşedecek bir ilahi nizam olduğu yönündeki telkinlerle büyüdük. Fakat müesses din âlemine ayak bastığımız ya da dinî grup, cemaat, tarikat gibi kurumsal yapıların kapısından içeriye göz attığımız an bu âlemdeki umumi manzaranın çıfıt çarşısından pek farksız olmadığını gördük…

Çıfıt çarşısı aslında İstanbul’un Balat semtine ait olan ve kimi zaman “Balat çarşısı” diye de anılan bir çarşı… Rivayete göre Çıfıt Osmanlılar döneminde Yahudiler için kullanılan bir nitelemedir… Çıfıt batağı tabiri ise Yahudilerin akarsuda yıkanmayıp birikmiş suyun içine dalıp çıkmalarından kinayedir. Keza “çıfıtlık” kelimesi Yahudilik, “çıfıtlık etmek” tabiri de hilekârlık, düzenbazlık fırıldaklık anlamına gelir. 1492 yılında İspanyadaki engizisyondan kurtulmaya çalışan Yahudiler, Osmanlılar tarafından Balat’a yerleştirilmişler. Ticari zekâlarıyla ünlü olan Yahudiler, o dönemin ihtiyaçlarına tek tük veya az çok karşılık veren çarşılara karşı her şeyin bir arada bulunduğu çarşı-pazar ortamları kurmuşlar. İşte buna istinaden her şeyin bir arada ve fakat karmakarışık olduğu, işe yarar/yaramaz her şeyin bulunduğu ve aynı zamanda hile-hud’anın (hile hurda değil!) kol gezdiği çarşı “çıfıt çarşısı” diye anılır olmuş…

Bugün itibariyle müesses din âlemi de tıpkı çıfıt çarşısı gibi… Öyle ki söz konusu âlemde her türlü sakillik, çirkinlik ve çirkeflikle karşılaşmak ne yazık ki vaka-ı âdiye haline gelmiştir. Mesela, daha dün birisi çıkıp Hz. Hatice hakkında “üç çocuklu, iki kocadan arta kalmış, kırk yaşında bir dul” gibi son derece özensiz bir ifade kullanıyor, buna mukabil kendilerini din bekçisi olarak gören birkaç edepsiz de sosyal medyada “Musti’yi nikâhıma alayım…” gibi ifadelerle adeta necaset saçıyor. Bu arada, yaşını başını almış bir İlahiyatçı profesör Hz. Hatice ile ilgili yakışıksız sözün sahibine peşinen hakaret etme şehvetini gemleyememesinden olsa gerek, o sözü kasıtlı hakaret olarak değerlendirip “Sahabeye hakaret eden kimseye hakaret etmek inanın çok zevkli bir şey. Şahsen bana ibadet etmiş zevki veriyor. Sekinet hissediyorum” tarzında bir söz sarf edebiliyor ve fakat bu söz kendisinin ruh sağlığı hakkında bizi endişeye sevk ediyor.

Kurumsal din âleminde her gün bir yenisiyle karşılaşılan bu psikopatolojik ve şizofrenik vakalar karşısında akıl ve ruh sağlıklarını korumak isteyen bazı arkadaşlar ve dostlar belki bundan birkaç yıl önce tası tarağı toplayıp işbu çıfıt çarsısından çıktılar ve içlerinden bazıları kendisini felsefe ve sanata vererek en azından ruh sağlıklarını korumayı başardılar. Ancak bizim bu çarşıda tası tarağı toplama vaktimiz henüz gelmediğinden, bahsi geçen psikopatolojik ve şizofrenik vakalar karşısında kör, sağır, dilsiz olmakta fayda var. Yine bu çıfıt çarşısında akıl ve ruh sağlığımızı kaybetmemek için hem felsefe ve felsefî düşünceye sığınmakta ve hem de kendimize rintmeşrep halde bir yaşam düzeni oluşturmakta fayda var.

Rint, dünya işlerine pek kıymet vermeyen, bütün varlığı kendi iç dünyasına göre değerlendiren, gönül gözüyle gören, kalender ve derbeder görünüşünün aksine ârif ve gönül ehli kimse; rintmeşrep ise rint tabiatlı kimse demektir. Allah’ın her günü özellikle dinbazlar marifetiyle kışkırtıldığınız, dinî alandaki şu veya bu görüşünüzden dolayı sayısız iftira ve hakarete uğradığınız bir ortamda rintmeşrep halde yaşamak neredeyse imkânsız bir iştir. Dahası, zaman zaman yazılarıma da yansıdığı üzere hırçınlaşmamak pek mümkün değildir. Fakat en azından cinnet getirmemek için imkânsız gibi görünen imkânları zorlamak da bir nevi mecburiyettir. Dinbazların din adına ortaya koydukları bin bir çeşit rezillik ve çirkeflikten kurtulmak için dağ başına çekilip kendi halinde ıpıssız yaşamak da iyi bir seçenektir; fakat bu saatten sonra böyle bir seçenek de bizim için pek olası değildir.

O halde, gerçekten bir şeyler öğrenmek niyetiyle soru soran olmadıkça din konusunda konuşmamak, hiç kimsenin dinine, dindarlığına ve hatta dinsiz olmasına karışmamak, insanlara karşı Allah’ın vekil-i umuru gibi bir edayla hitapta bulunmamak, sadece kendi işinize bakıp o işi en güzel şekilde tamamlamaya odaklanmak, tası tarağı toplayarak çekip gitme şansımız olmayan bu çıfıt çarşısında yapılacak en akıllıca iş gibi görünmektedir. Şimdi siz kalkıp tüm samimiyetinizle, “Allah aşkına, yapmayın etmeyin” diye yalvarıp yakarsanız veyahut geçen haftaki yazımda olduğu gibi kıyasıya eleştirip budasanız dahi sonuç tek kelimeyle beyhude ve nafile gayretten ibarettir. Çünkü çarşı adeta topyekûn ayaklanmış haldedir ve hemen herkes “kuduz it” gibi birbirine dalar vaziyettedir. Böyle bir cinnet ortamında yapılması gereken en akıllıca iş, usulca bir kenara çekilmek ve olup biten tüm rezilliklere sırt çevirmektir. Ancak nihai söz olarak şunu da not etmek gerekir: İslam bugünkü müslümanların kurumsal ya da bireysel insaflarına ve inisiyatiflerine terk edilemeyecek kadar önemli bir meseledir.

(KARAR)

Etiketler:
Share
363 Kez Görüntülendi.

Yorum yapabilmek için Giriş yapın.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER KÖŞE YAZILARI

  • İNZAL EDİLMİŞ ADIMIZI, ÜRETİLMİŞ “İSLÂMCI” KAVRAMI İLE DEĞİŞTİRMEK SAPMALARA KAYNAKLIK ETMİŞTİR

    02 Mart 2020 YAZARLAR

    Her din ya da ideoloji, kendini özgün taşıyıcı kavramlarıyla ifade eder, tanımlar ve mesajını insanlara ulaştırır. Temel tanımlayıcı kavramlar, nötr değildirler; zihnine girdikleri, kendilerini benimseyerek kullanan insanları, kendi arka planındaki din, düşünce, felsefe ve ideoloji istikametinde dönüştürürler. Bunlar, o din ya da ideolojinin, taşıyıcı, inşa edici ve dönüştürücü etkiye sahip olan inanç eksenli kavramlarıdır. Bir de taşıyıcı olmayan, yani dinî ve ideolojik boyutu belirleyici olmayan kavramlar vardır ki onları, her din ya da ideol...
  • ‘Savaş ve Siyaset’, Aynı Hedef İçin, Farklı Silâhlarla Yapılan Eylemler Manzumesidir Kaynak: ‘Savaş ve Siyaset’, Aynı Hedef İçin, Farklı Silâhlarla Yapılan Eylemler Manzumesidir – SELAHADDİN E. ÇAKIRGİL

    02 Mart 2020 YAZARLAR

    Bu Pazar günü, birkaç noktaya değinelim: 1- Anamuhalefet’in lideri ve sözcülerinin, ‘Bizim askerimizin tırnağının ucundan kesip attığı bir parça bile bütün Suriye’den daha değerlidir.’ şeklindeki sözü çok matah bir şeymiş gibi geçen hafta boyunca sık sık dile getirmeleri sorgulanması ve utanılması gereken bir yaklaşımdır. KK ve adamları, yürekleri elveriyorsa, aynı sözü, Suriye için değil de, o ülkeye yarım asırdır zorla tahakküm ve zulmeden Baas Partisi, Esed Hanedanı ve Beşşâr Esed’in şahsı için söylesinler. Ama, dilleri varmaz ona bir olu...
  • Süleymani’nin öldürülmesine niye sevineyim?

    04 Ocak 2020 YAZARLAR

    İran’ın önemli generallerinden birisi, ABD füzeleri ile öldürüldü. Sevinmemiz gerektiğini söylüyor bazılarımız.. Gerekçeler önümüze koyuyorlar.. “Ortadoğu’da sürekli Şia mezhebinin yayılması için, haksız girişimlerde bulunup, örgütlenmeler yaptı.. Suriye’de binlerce Müslümanın ölümüne sebep oldu.. Yemen’den sorumlu.. Irak’tan sorumlu.. Kadınların ırzına geçilmesinden sorumlu.. Bebeklerin ölümünden sorumlu.. Esad’ın kimyasal silah kullanmasından sorumlu..” Devam ediyor, tutulan liste.. Devam ediyor, gerekçeler.. Ben ise şöyle bakıyor...
  • Tapu idaresi tepkide niye gecikti?

    03 Ocak 2020 YAZARLAR

    Haber yankı uyandırmış, konu nazik, konu netameli, ucu 'çılgın proje' hassasiyetlerine dokunuyor, kamuoyu zaten teyakkuzda, duyarlılık tavana vurmuş, üstüne belediyelerin tapu bilgilerini online sorgulama yetkisinin kaldırıldığı söyleniyor, Kanal İstanbul hattındaki arazileri toplayanların izi sürülemeyecek deniyor, yer yerinden oynuyor... Ne beklersiniz; tepkilerin hedefindeki Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün zaman kaybetmeden, sabah ilk iş duruma açıklık getirmesini. Peki onlar ne yapıyor? Haberi alan alıp satan sattıktan sonra, a...